تعیین اولویت‌های مدیریت ریسک خشک‌سالی در بخش کشاورزی شهرستان گنبدکاووس با استفاده از تکنیک تحلیل سلسله مراتبی

با وقوع خشک‌سالی‌های اخیر در شهرستان گنبدکاووس، توجه به اقدامات پیش‌گیرانه‌یی که بتواند آثار خشک‌سالی را کاهش دهد (مدیریت ریسک خشک‌سالی)، اهمیت فراوانی دارد. مطالعه‌ی حاضر به‌دنبال دست‌یابی به شیوه‌هایی از مدیریت ریسک خشک‌سالی است که ضمن کاهش خسار‌ت‌های ناشی از خشک‌سالی‌ها در کوتاه‌مدت و حتا بلندمدت، غافل‌گیری کشاورزان را به کم‌ـرین اندازه‌ی ممکن برساند. پس از شناسایی و گروه‌بندی راه‌کارهای مدیریت ریسک خشک‌سالی، از تکنیک تحلیل سلسله مراتبی (AHP) به‌منظور اولویت‌بندی راه‌کارها بهره گرفته شد. پرسش‌نامه‌های مقایسه‌ی زوجی راه‌کارها در سال 1388 توسط کارشناسان صاحب‌نظر و آگاه در بخش‌های اجرایی، تحقیقاتی و آموزشی جهاد کشاورزی شهرستان گنبدکاووس، شرکت آب منطقه‌یی و مرکز تحقیقات کشاورزی استان گلستان و نیز تعدادی از کشاورزان مجرّب این شهرستان تکمیل گردید. نتایج اولویت‌بندی در نرم‌افزار Expert Choice نشان داد در بخش راه‌کارهای «زراعی» معرفی ارقام مقاوم به خشکی و شوری، در بخش راه‌کارهای «فنّی‌آبیاری» استفاده از سیستم‌های آبیاری تحت‌فشار، در بخش راه‌کارهای «قانونی» بیمه‌ی خشک‌سالی و تخصیص اعتبارات، و در بخش راه‌کارهای «نهادی» استقرار نظام پایش و پیش‌آگاهی خشک‌سالی در سطح ملّی یا منطقه‌یی و آموزش کشاورزان اولویت بالاتری در مدیریت ریسک خشک‌سالی دارد. از این‌رو، لازم است که برنامه‌ریزان و سیاست‌گزاران منطقه‌‌یی، تصمیم‌های خود را در چارچوب اولویت‌های مذکور اتخاذ نمایند.